+ Ответить в теме
Показано с 1 по 2 из 2
  1. #1

    Регистрация
    23.05.2009
    Адрес
    Сморгонь
    Сообщений
    1,499
    Репутация
    2328

    Радость А цi ведалi вы ???

    Пранцы і iншыя далiкатныя хваробы — цяпер па-беларуску


    — Пранцы iх бяры, пранцы iх еш няхай, — гэтыя выразы я чула ад сваёй бабулi не тое што праз слова, але вельмi часта. Калi была зусiм малая, у гэтым дзiўным выразе мне чулася iмя бацькi: яго клiчуць Франц. І таму дзiцячай логiкай усведамляла — калi яго мацi хоча, каб ён гэта штосьцi ўзяў — няхай бярэ, не шкада! "Франц iх бяры!" Калi падрасла, выраз стаў успрымацца iнакш, але сэнс яго ўвогуле страцiўся — прымаўка як прымаўка.

    Толькi калi я пазнаёмiлася з вучэбным слоўнiкам скурных i венерычных хваробаў, якi склаў гомельскi ўрач-дэрматавенеролаг Сяргей Сохар, зразумела, што слова "пранцы" на медыцынскай мове — не што iншае, як... сiфiлiс. Сярод спецыфiчных медыцынскiх тэрмiнаў, якiя звычайна маюць лацiнскiя каранi, такiх цiкавых у слоўнiку не вельмi многа. Але ж яны ёсць. Вось прыклады для дапытлiвых.

    Диета — абярога

    Кальций — вапень

    Клетчатка — абаломiна

    Лишай сухой — кругi

    Лишай мокрый i гнойный — шалуды

    Лишай зудящий — пархi

    Мягкий шанкр — мяккi шанкер

    Рубец — блiзна

    Трещина — расколiна

    Чешуйка — лускавiнка

    Язва — раскелiна

    Загадчык кафедры палiклiнiчнай тэрапii i агульнаўрачэбнай практыкi з курсам дэрматавенералогii Эрык Платошкiн, непасрэдны кiраўнiк доктара Сохара, гаворыць, што веданне такiх народных назваў сiмптомаў, магчыма, дапаможа знаходзiць хутчэй мову з пацыентамi, якiя прыязджаюць з глыбiнкi. Сярод 400 слоў, сабраных у слоўнiку, ёсць i старажытныя, якiя азначаюць самi хваробы.

    Герпес — вогнiк

    Гонорея — вурзпель

    Лепра (проказа) — струпля

    Сифилис — пранцы

    Туберкулёзная волчанка — сухотная ваўчанка

    Чесотка — кароста

    Калi б доктар Сяргей Сохар быў кардыёлагам або рэнтгенолагам, вiдаць, было б не так цiкава. Хаця... Гаворыць, калегi па працы спачатку ўспрымалi яго моўнае захапленне з усмешкай, а потым самi прасiлi: "Дай пачытаць". Спецыяльных медыцынскiх слоўнiкаў, i нават спасылак на iх у iнтэрнэце зусiм мала. Ёсць "Русско-белорусский медицинский словарь" В.Варанца. У тым лiку i яго ў сваёй працы выкарыстоўваў асiстэнт кафедры Гомельскага медыцынскага ўнiверсiтэта. Сяргей Анатольевiч лiчыць, што ў дзяржаве, дзе дзве мовы заяўлены як афiцыйныя, яны павiнны i выкарыстоўвацца нараўне. Расказвае, што, калi ў пачатку 90-х вучыўся ў Гродзенскiм медыцынскiм iнстытуце, былi падручнiкi i дапаможнiкi на беларускай мове.

    — Былi i групы беларускамоўныя, нам лекцыi чыталi па-беларуску. А зараз усё, на жаль, толькi на адной мове. Але ж каб умоўна заўтра пачаць выкладаць па-беларуску, спатрэбiцца спецыяльная лiтаратура. Зараз яе няма.

    Над сваiм слоўнiкам, выданне якога прысвечана Году роднай зямлi, дэрматавенеролаг карпеў месяц. Зараз яго вучэбны дапаможнiк знаходзiцца на рэцэнзii, i толькi пасля яе будзе надрукаваны. Здаецца, студэнтаў не давядзецца прымушаць яго чытаць — хаця б з-за юнацкай дапытлiвасцi. Увогуле ж аўтар спадзяецца, што iм стануць карыстацца не толькi выкладчыкi i студэнты, але i ўрачы. Менавiта таму ў анатацыi дэрматавенеролаг-практык гаворыць: "Няхай гэты сцiплы слоўнiк зойме сваё месца на рабочым стале студэнта, урача, выкладчыка. I тады сакавiтая, адна з найбагацейшых еўрапейскiх моў — мова народа беларускага — будзе вашай роднай".

    Сяргей Сохар гаворыць, што яму было б вельмi цiкава стварыць i агульнамедыцынскi слоўнiк. Але ж гэтую працу трэба рабiць разам з прафесiяналамi-фiлолагамi. А родныя дапамогуць. Вось i жонка-нарколаг добра ставiцца да яго працы. У галiне, дзе яна прафесiянал, у беларусаў дакладна павiнна быць цiкавая моўная спадчына.

    Iрына АСТАШКЕВIЧ.

    Газета "Звязда"
    в Раю хорошо, а в Аду знакомых больше...

  2. #2
    Asteriks
    Незарегистрированный

    По умолчанию

    Читала про доктора (по-моему на блоге, который в рекомендованных), о том, что один доктор принципиально разговаривает, рецепты выписывает и диагнозы ставит на роднай мове. Попробую найти.

    Як запісацца на прыём да беларускамоўнага лекара
    20.03.2010. Автор: Константин
    http://news.tut.by/health/164602.html
    20 марта 2010 » Здоровье и красота

    Ганна Балаховіч, Еўрапейскае радыё для Беларусі

    Еўрарадыё адшукала ўрачоў, якія ў сваёй прафесійнай практыцы карыстаюцца роднай мовай.

    Сталічны анастазіёлаг-рэаніматолаг Андрэй Вітушка, які нават дакументы ў лякарні запаўняе па беларуску, лічыць, што мова не можа ўскладніць прафесійную працу. Галоўнае, каб жаданне размаўляць на ёй было натуральным.
    Андрэй Вітушка: “Я не ўспрымаю сваю беларускамоўнасць як грамадзянскую пазіцыю ці нейкі ўчынак. Я так жыву. Я размаўляю так са сваёй жонкай, са сваім сынам, з сябрамі, з людзьмі на вуліцы. І гэта не павінна быць прадметам дыскусіі ў дзяржаве, дзе беларуская мова – адна з дзяржаўных”.
    Зразумела, на працы спачатку не абышлося без складанасцяў. Калегі скардзіліся, што не разумеюць Андрэя Вітушку або ўспрымалі яго са здзіўленнем. Аднак зараз адказваць па-беларуску яму пачынаюць нават пацыенты.
    Андрэй Вітушка: “Не буду хаваць, некалькі разоў мне калегі казалі, што ім цяжка чытаць тое, што я пішу. Але потым усе адаптаваліся і ніхто не робіць заўвагаў. Справа ў тым, што я працую з нованароджанымі дзеткамі. А іх бацькі рэагуюць звычайна, апошнім часам нават прыхільна – яны пачынаюць мне адказваць па-беларуску”.
    Аднойчы Андрэй Вітушка пераводзіў дзіця пасля перфарацыі кішачніка з рэанімацыі ў хірургічны стацыянар. І за адпаведныя дакументы на яго, запоўненыя па-беларуску, Андрэя Вітушку нават сталі называць “вольным паветрам”.
    Андрэй Вітушка: “Я лячыў і пераводзіў аднаго такога пацыента і ў пераводных дакументах напісаў як заўсёды ў такіх выпадках: чэраўнае паражэнне, вызначаецца вольнае паветра. Перавёў і ў наступны раз, калі я прыехаў у гэты стацыянар, мяне радасна сустракалі і цытавалі маю гэтую фразу. І ў мяне была такая мянушка “вольнае паветра”.
    А вось дзіцячы інфекцыяніст Мікола Галавароцька ўпэўнены, што ў Беларусі пытанне мовы ўспрымаюць занадта сур’ёзна і забываюць пра яе галоўную функцыю – сродку зносінаў. Каб добра зразумець пацыента – трэба размаўляць з ім на адной мове. Таму Мікола Галавароцька на працы гаворыць у асноўным па-руску.
    Мікола Галавароцька: “Я беларускамоўны ў сям’і, а на працы ў асноўным рускамоўны. Вы зайдзіце ў лякарню і паглядзіце як лекар размаўляе з бабулькай з вёскі, як ён размаўляе з працаўніком з завода і як з настаўніцай геаграфіі. Гэта 3 розныя мовы. Мы жывем у мульцікультурным стане і размаўляем на мове пацыента”.
    Па словах Міколы Галавароцькі, беларускамоўныя пацыенты прыходзяць да яго прыкладна раз на месяц. А некаторыя і ўвогуле не паказваюць сваёй беларускамоўнасці, думаючы што лекар размаўляе толькі па-руску.
    Последний раз редактировалось Asteriks; 28.03.2010 в 18:17.

 

 
+ Ответить в теме

Похожие темы

  1. Ответов: 0
    Последнее сообщение: 14.05.2013, 18:08
  2. БелАЗ - звезда экрана.
    от JAHolper в разделе Кино и Видео
    Ответов: 1
    Последнее сообщение: 26.07.2011, 14:56
  3. Угадай произведение/автора
    от Banderlogen в разделе Игры и Конкурсы
    Ответов: 48
    Последнее сообщение: 22.09.2010, 15:31
  4. Угадай звезду
    от Sanych в разделе Игры и Конкурсы
    Ответов: 55
    Последнее сообщение: 31.08.2010, 22:58
  5. Сегодня, первый раз в жизни...Ну ведь что-то же случилось?
    от Vanya в разделе Форум свободного общения
    Ответов: 25
    Последнее сообщение: 26.04.2010, 23:48

Поделись с друзьями этой темой!

Поделись с друзьями этой темой!

Ваши права

  • Вы не можете создавать новые темы
  • Вы не можете отвечать в темах
  • Вы не можете прикреплять вложения
  • Вы не можете редактировать свои сообщения
Текущее время: 14:50. Часовой пояс GMT +3.
Беларусь для сваiх! © СВАЕ 2009 - 2015